Museum Blokhuispoort vertelt het Verhaal van DeBlokhuisPoort!
Reserveer via de website
Impressie van een indrukwekkend Bajesmuseum
‘In de Blokhuispoort is menig gedetineerde gestorven aan eenzaamheid’ In de Blokhuispoort in Leeuwarden is tegenwoordig een heus bajesmuseum gevestigd. Sinds de bouw in 1874 tot 1969 was in dit monumentale gebouw een Bijzondere Strafgevangenis voor de zwaarste delinquenten ondergebracht, zeg maar een voorloper van de EBI in Vught. Sinds 1891 hoorde er ook een Huis van Bewaring bij, totdat in 2007 de laatste gedetineerden in voorlopige hechtenis werden overgeplaatst.
Het rijksmonument werd gerestaureerd en kreeg als nieuwe bestemming een cultureel bedrijvencentrum. Daar maakt het bajesmuseum deel van uit. Bonjo-medewerker Dini van het Noorden tipte ons dat het de moeite waard was om er een kijkje te gaan nemen. Wie beter dan Bregje Veltman, Friese van geboorte, konden we vragen daar gevolg aan te geven? Op deze pagina’s haar verhalen: een gesprek met de mensen achter het museum plus haar verslag van een exclusieve rondleiding.
Bregje Veltman (tekst en foto’s)
Onze passie voor geschiedenis en cultuur is wat ons drijft om ons werk te doen. We geloven dat het belangrijk is om het verleden te begrijpen om de toekomst vorm te kunnen geven. Daarom zijn we trots om te kunnen werken aan het behoud en de promotie van dit bijzondere monument.
Geschiedenis van de Blokhuispoort
De Blokhuispoort is een indrukwekkend gebouw dat een rijke geschiedenis heeft. Het werd oorspronkelijk gebouwd als fort en later omgebouwd tot gevangenis. In de Tweede Wereldoorlog werd de Blokhuispoort gebruikt als gevangenis door de Duitse bezetters. Na de oorlog werd het gebouw opnieuw als gevangenis gebruikt, tot het in 2007 definitief de deuren sloot. Tegenwoordig is de Blokhuispoort een culturele en creatieve broedplaats waar kunstenaars, ondernemers en andere creatieve geesten samenkomen.
Wat bieden wij?
Bij Stichting Blokhuispoort kunnen klanten terecht voor een breed scala aan activiteiten en evenementen. Zo bieden we rondleidingen door het gebouw aan, waarbij we vertellen over de geschiedenis van de Blokhuispoort en de verhalen van de gevangenen die er hebben gezeten. Daarnaast organiseren we regelmatig exposities en evenementen waarbij kunst en cultuur centraal staan. Ook hebben we een museumwinkel waar je terecht kunt voor boeken en souvenirs.
Wat maakt ons uniek?
Wat Stichting Blokhuispoort uniek maakt, is onze passie voor geschiedenis en cultuur en onze toewijding om deze passie te delen met anderen. We zijn geen commerciële organisatie, maar een stichting die zich inzet voor de gemeenschap en het behoud van een belangrijk stukje cultureel erfgoed. Daarnaast werken we samen met verschillende partners om de Blokhuispoort te laten groeien en bloeien als culturele en creatieve broedplaats.
Kortom, als je meer wilt weten over de geschiedenis van de Blokhuispoort of gewoon een keer wilt rondkijken in dit bijzondere gebouw, ben je bij Stichting Blokhuispoort aan het juiste adres. We heten je van harte welkom en vertellen je graag meer over dit indrukwekkende monument.
Website: www.blokhuispoort.nl
‘Dokter Bearda Bakker, wat een karakteristiek huisarts!!! Hij was al voor mijn geboorte in 1947 onze huisarts, en is dat gebleven tot zijn opvolgers, het echtpaar Lamoen, de praktijk overnamen. Het meeste wat ik nu schrijf weet ik van mijn ouders (beiden leven niet meer). Hij had een hekel aan zeurende vrouwen, de schoonmaaktijd vond hij een ideale tijd. “Dan hebben de vrouwen geen tijd om te zeuren en komen er alleen echte zieken”, zei hij. Toen ik een jaar of 11 was, moest ik geregeld naar hem toe. Ik zie nog de wachtkamer voor me, met 30 of 40 patiënten voor mij. En hotel De Klanderij er tegenover. Hij had een onderzoekkamertje en een spreek- studeerkamer. Hij liet de patiënten om en om in die kamers komen.
Als de volgende patiënt binnenkwam, riep hij vanuit de andere • “Trek de kleren maar vast uit”.
Dat zal iemand met een gebroken pols wel vreemd in de oren geklonken hebben. Als hij buiten kwam droeg hij altijd een zwarte jas en hoed. Hij had zo’n hekel aan de Duitsers, dat hij altijd in een Engelse auto reed. Als hij met zijn Humber (een Engelse wagen) op vakantie ging naar Frankrijk, nam hij twee kisten met reserve onderdelen mee.
In de oorlog heeft hij veel mensen in de gevangenis hier in Leeuwarden kunnen bijstaan in zijn functie van gevangenisarts. Ik ken verder geen details daarover. Het moest allemaal onder de ogen van de Duitsers gebeuren.
Hendrik Bearda Bakker stierf eind april 1995 te Arnhem.
Lees meer op de website
Crackstate was tijdens de bezettingsjaren een zeer beruchte plek, waar gevangenen (veelal verzetslieden) door de Sicherheitsdienst werden gemarteld en gedood.
Het begon meestal met het ophitsen van een Duitse herdershond die de weerlozen gevoelig knauwde. Schoppen, slaan en beuken hoorde bij de arrestaties. Het ergste kwam echter in de verhoorcel. Hier leefden de beulen hun sadisme ten volle uit. Wie niet meteen bekende wat de beulen wilden horen, werd verschrikkelijk afgetuigd.
Een zeer geliefde methode was de gevangene achterstevoren schrijlings op een stoel te zetten en zijn hoofd voorover door de stoelleuning te wringen. Het hoofd werd dan door een der sadisten tussen zijn benen geklemd. Vervolgens werden de broek en de onderbroek naar beneden gescheurd. Dan kwam de man met de karwats aan de beurt. Hij sloeg waar hij raken kon: van de rug af tot de knieholte toe. Velen kregen 40 tot 80 slagen, sommigen nog meer, waardoor plankharde bloeduitstortingen ontstonden en verschijnselen van niervergiftiging optraden. Vielen ze met stoel en alom, dan werden ze getrapt en geschopt waar men ze raken kon, met een zekere voorliefde voor de zijden en de weke onderbuik. Hun hoofden werden bewerkt met hand, vuist en stok of met het harde uiteinde van de karwats. Dikwijls konden de mishandelden hun ontlasting niet ophouden, later in de cel ook niet. Dan moest zo'n' Schrnutz.finke' de ontlasting met de handen opvegen en soms werden die hem dan in het gezicht geduwd. De beulen wisselden elkaar af in het slaan: het was zo vermoeiend. Tot slot van het verhoor het slachtoffer met zijn opengesprongen achterwerk tegen de warme kachel duwen, was een bijzonder genot."
